|
De gang lijkt nog langer dan voorgaande keren. Ze onderdrukt de neiging om steun te zoeken bij de muur en loopt verder, haar stappen zekerder dan ze zich voelt. Wat zal haar man doen? Koningin Vasthi was juist niet komen opdagen toen de koning haar ontbood. Nu doet zij het omgekeerde: komen, terwijl hij niet om haar gevraagd heeft. Haar hart klopt in haar keel bij de gedachte dat ze nog voor zonsondergang zal sterven. Ahasveros is vast op haar uitgekeken. Haar man staat er om bekend dat hij sneller vrouwen verslijt dan zijn sandalen. Aan het einde van de lange gang ligt de troonzaal. Ze tuurt naar de figuur op de troon en ziet dat hij wat meer rechtop gaat zitten. Hij heeft haar al gezien! Sneller gaan haar stappen, alsof het nu toch niet meer uitmaakt: haar leven ligt in zijn handen. Als ze dichterbij is, leest ze nieuwsgierigheid en verwondering op zijn gezicht. In de zaal valt iedereen stil door haar verschijning. Haar oksels prikken en ze valt voor hem op de grond. Haar knieën raken pijnlijk de marmeren vloer. "Koningin Esther?" Voorzichtig kijkt ze op. In tegenstelling tot andere verhalen van vrouwen in de Bijbel, gaat Esther niet over onvruchtbaarheid, moederschap en het voortzetten van de familie. Zij heeft een andere belangrijke taak: het redden van Gods volk. Esther leefde in het Perzische rijk in de tijd dat het volk Israël in ballingschap was, in de burcht Susan. Deze plaats ligt in het westen van het huidige Iran, een behoorlijk eindje van Israël. Ook Daniël heeft hier aan het hof gediend. Waarschijnlijk is koning Ahasveros dezelfde als Artaxerxes, ofwel Xerxes de Eerste. Hij regeerde van 486 tot 465 voor Christus. Hij was de kleinzoon van Kores, en de zoon van Darius. Volgzaam In het begin komt Esther volgzaam en gedwee over. Tot twee keer toe verhaalt de Bijbel dat ze zwijgt over haar afkomst omdat Mordechai haar dat geboden heeft (Esther 2:10,20). Het lijkt alsof iedereen die haar ontmoet haar aardig vindt. Ook de koning valt als een blok voor haar. Haar volgzaamheid sterft een plotselinge dood als Mordechai een beroep op haar doet wanneer Haman alle Joden wil uitroeien. Zij moet naar de koning om genade af te smeken voor het Joodse volk. Esther reageert wanhopig. Hoe kan zij op eigen initiatief naar de koning gaan? Als hij haar niet de gouden scepter toereikt zal ze sterven. En hij heeft haar de laatste dertig dagen niet laten roepen. Waarschijnlijk is ze, niet geheel onterecht, bang dat hij op haar is uitgekeken. Mordechai houdt echter voet bij stuk. Ze moet zich niet verbeelden dat zij het wel zal overleven omdat ze koningin is. Misschien is ze juist voor deze tijd koningin geworden. Keuze Ester maakt een keuze en daarmee verandert ze in een actieve, ondernemende koningin. Vanaf nu deelt zij de orders uit. Na drie dagen vasten verschijnt ze ongevraagd voor de koning. Hij strekt zijn scepter naar haar uit en dat betekent leven voor Esther. Drie keer belooft hij haar de helft van zijn koninkrijk voor ze haar verzoek op tafel legt (Esther 5:3, 6 en 7:2). Dat doet ze tijdens een maaltijd in haar verblijf in de aanwezigheid van Haman en Ahasveros. Ze neemt hier een groot risico door te vertellen dat ze een Jodin is. Dat had niet gehoeven. Ze had ook prima voor het Joodse volk op kunnen komen zonder zich met hen te identificeren. Door het wel te doen, zet ze weer haar leven op het spel. Ahasveros heeft geen benul waar ze het over heeft, aangezien hij Haman veel te veel ruimte heeft gegeven om zijn gang te gaan. Het aandeel van de koning in het hele verhaal wordt trouwens door alle partijen genegeerd. Hij reageert woedend op Esthers verhaal. Haman, de Amalekiet die alle Joden van de aarde wilde wegvegen, smeekt vervolgens een Jodin om zijn leven. Over ironie gesproken. Terug vechten Nogmaals verschijnt Esther ongevraagd bij de koning. Deze keer om te vragen de wet te veranderen die Haman heeft opgesteld om de Joden uit te roeien. Ook nu geeft Ahasveros alles uit handen en gebiedt Mordechai en Esther te doen wat goed is hun ogen. Vervolgens stellen zij een wet op die de Joden in elke stad toestaat om terug te vechten en te plunderen. Hoe het verder is gegaan met Esther is niet bekend. De opvolger van Ahasveros is niet een zoon uit haar lichaam. Misschien heeft ze kinderen gekregen, misschien ook niet. Esthers verhaal draait niet om moederschap. Ze was een moedige koningin die haar leven waagde voor haar volk. Daarmee lijkt ze op Jozef, die ook aan een vreemd hof onderkoning werd en met zijn voedselinzameling zijn eigen volk en andere volken redde van de hongersnood. Net als Jozef was Esther mooi van uiterlijk. Net als Jozef was ze een redder van Israël. Beide zijn ze een voorloper van onze Messias. Dit vrolijke Poeriemlied is geschreven door Girls in Trouble Music. Het gaat over koningin Vasthi, die weigerde bij haar man te komen toen hij haar ontbood. Volgens de Joodse traditie zou het Ahasveros' bedoeling zijn geweest dat zijn koningin met enkel een diadeem op haar hoofd haar schoonheid zou laten zien. Dat betekent dat Vasthi naakt moest verschijnen in een ruimte waar de wijn rijkelijk stroomde, in een ruimte vol mannen. Waarschijnlijk heeft haar weigering haar het leven gekost.
1 Reactie
Ze is er. Eindelijk. Haar kleren plakken tegen haar rug tijdens het waterputten. De zon is bijna op zijn hoogste punt en ze heeft geluk dat ze geen andere mensen bij de bron treft. Dorstig schept ze het water zo uit de emmer en drinkt. Haar dikke buik schuurt tegen de rand van de put.
Straks zal ze de waterzak weer vullen. Ze gooit wat water in haar gezicht en zakt dan vermoeid neer in de schaduw van een uitstekende rots. Voor de zoveelste keer gaat ze de gebeurtenissen na die er toe geleid hebben dat ze nu hier zit. Ook al is ze al een paar dagen op de vlucht, ze hoort nog steeds de minachting in Sara’s stem, voelt het kletsen van haar droge hand tegen haar wang. De meesteres had haar de meest vervelende klusjes gegeven en als een havik toegekeken of ze het wel goed deed. Nog voor de zon op was gekomen, had ze zich stilletjes uit de voeten gemaakt. Weg bij de tenten van Abraham, weg bij Sara. Terug naar Egypte wil ze. Voor haar ligt een zware, lange reis door de woestijn. Terwijl ze op haar verborgen plekje zit uit te rusten, beweegt het kind in haar buik. Abrahams kind. Zij, een slavin, draagt zíjn kind en Sara heeft het nakijken. Ze moet er niet aan denken dat Sara de moeder wordt van dit kind. Hagar wordt voor het eerst in de Bijbel genoemd wanneer Sara haar naar voren schuift als draagmoeder. Wat Hagar van d it alles vindt, vertelt de Bijbel niet. Als Sara en Abraham het over Hagar hebben, noemen ze haar consequent ‘de slavin’. Ze wordt niet bij naam genoemd, ze lijkt niet meer dan een baarmoeder op poten. Zwanger Hagar raakt zwanger en daarmee verandert de sfeer in het kamp van Abraham. In Genesis 16:4 staat dat Sara in de ogen van Hagar verachtelijk is en Sara reageert daarop door Hagar zo te vernederen dat ze de benen neemt. Een engel vindt Hagar bij een waterbron in de woestijn, ergens aan de weg naar Sur. Dat is meer dan honderd kilometer van Hebron, waar Abraham zijn tenten had opgezet. De engel noemt haar wel bij de naam en spreekt haar aan met ‘Hagar, slavin van Sara’. Vervolgens geeft hij haar de opdracht om terug te keren en zich aan Sara te onderwerpen. En Hij doet Hagar een belofte: ‘Ik zal uw nageslacht zeer talrijk maken, zodat het vanwege de menigte niet geteld kan worden.’ Vervolgens zegt Hij dat ze haar zoon de naam Ismaël moet geven. Dat betekent God hoort. De Eeuwige geeft haar zoon een naam, niet Sara. Eigenlijk betekent dat dat haar kind niet van Sara zal zijn. Een naam In de Bijbel is het geven van een naam meer dan het lijkt. Het betekent ook dat je verantwoordelijkheid neemt, dat je zegt dat degene die je een naam geeft bij je hoort. Adam geeft bijvoorbeeld namen aan de dieren en later zal hij zijn vrouw ‘Eva’ noemen. Op haar beurt geeft Eva haar zonen Kaïn en Seth hun namen. Mensen geven mensen een naam en mensen geven dieren een naam. Pas als Hagar in beeld komt, geeft een mens de Eeuwige een naam. Dat Hagar Hem een naam geeft getuigt van een diepe verbondenheid tussen haar en de Eeuwige. Ze noemt Hem El ro’i, dat betekent God die mij ziet. Hagar luister naar de Eeuwige en keert terug naar de tenten van Abraham. Na de geboorte van Ismaël blijft het stil. De Eeuwige verschijnt niet en ook de engelen blijven weg. Abraham heeft vast gedacht dat Ismaël het kind is dat de Eeuwige beloofd heeft en hij lijkt het prima te vinden. Waarschijnlijk is Ismaël opgegroeid met Abrahams verhalen over de Eeuwige en de beloften die Hij Abraham en zijn nageslacht gegeven heeft. Vrij Maar de Eeuwige heeft een ander plan. Als Ismaël een jaar of dertien is, ziet Izaäk het levenslicht. Weer is er een machtsverschuiving in het kamp van Abraham. Dit wordt duidelijk tijdens het feest waarop ze vieren dat Izaäk gespeend is. Sara kijkt naar de zonen van Abraham als ze beseft dat deze jongens niet samen kunnen erven, dat ze elk hun grote beloften van God gekregen hebben. Dat heeft grote gevolgen voor Hagar. Weer vertrekt ze, nu met haar zoon. Niet als slavin, maar als vrije vrouw. Ze trekt de woestijn van Berseba in, dwaalt rond en als het water in de zak op is, is ze bang dat Ismaël en zij gaan sterven. Zou ze gedacht hebben dat de Eeuwige Zijn beloften aan Ismaël vergeten was? Dan verschijnt er weer een engel. Hij herhaalt dat de Eeuwige Ismaël tot een groot volk zal maken en Hagar ziet de bron vlakbij. In Genesis 25: 13-15 staat dat Ismaël maar liefst twaalf zonen krijgt. Ook al is hij niet de zoon waarmee de Eeuwige zijn verbond zal maken (zie Genesis 17), Hij vergeet hem niet. En daarmee vergeet de God die ziet Hagar niet.  Ze kijkt naar buiten, naar de pas geoogste velden dichtbij de stad. De eerste zonnestralen schijnen over de stoppelige lapjes grond. Ze moet zich beheersen om niet over het venster te leunen om te zien of de Israëlieten er al aan komen. Ze hoort ze nog niet.
Elke dag lopen ze om de stad. Dan klinkt het doordringende geluid van de ramshoorns over de velden, het dringt de ramen en hun huizen binnen en lijkt de bewoners te verlammen. Haar broer gaat snel aan de kant als ze opstaat om water te halen. Ze ontwijkt zijn blik. Voor hem zal ze altijd een hoer blijven, een schande voor de familie. “Weet je zeker dat ze jou zullen sparen?” vraagt hij voor de zoveelste keer. Ze knikt kort – heeft geen zin om een antwoord te vormen – en neemt een slok uit de kom. Als vanzelf gaat haar blik naar het scharlaken koord dat over het venster naar buiten stroomt. Rachab, een Kanaänitische vrouw, woont op de muur van Jericho. Door haar beroep zal ze goed op de hoogte zijn geweest van de laatste nieuwtjes en roddels. Zij heeft in elk geval gehoord van de tocht van Israël door de Rietzee en de overwinning op de machtige koningen Og en Sihon. In Jozua 2:11 zegt ze tegen de twee verspieders: “Toen we dat hoorden smolt ons hart weg van angst, en vanwege u bestaat er geen moed meer in iemand, want de HEERE, uw God, is een God boven in de hemel en beneden op de aarde.” De belofte van de Eeuwige in Deuteronomium 2: 25 is werkelijkheid geworden: “Op deze dag zal ik beginnen de volken onder heel de hemel angst en vrees voor u te geven. Zij zullen geruchten over u horen en voor u sidderen en beven.” Waarom zouden de verspieders naar het huis van een hoer zijn gegaan? Misschien was dit een makkelijke plaats om informatie te winnen, hier zouden twee vreemdelingen immers niet opvallen. Misschien wilden ze even uit de band springen nu ze op vrije voeten waren. De Bijbel vertelt het niet. Ze brengen in elk geval de nacht door bij Rachab. Maar helaas komt de koning van Jericho er achter. Autonomie De Bijbel vertelt niet hoe Rachab in de prostitutie terecht is gekomen. Het kan zijn dat haar vader haar verkocht heeft of dat haar vader zo arm was dat zij op deze manier de familie moest voorzien van een inkomen, van voedsel. De kans is klein dat zij zelf deze keuze gemaakt heeft, aangezien het leven van vrouwen bepaald werd door de mannen om hen heen. Er wordt ook niet verhaalt over een man en kinderen van Rachab. Waarschijnlijk was ze een vrouw alleen. Ze handelt met een opvallende autonomie en houdt daarbij het belang van haar vader, haar familie voor ogen. De Joodse overlevering prijst Rachab om haar schoonheid en wijsheid. Net als de vroedvrouwen in Egypte, die weigerden de koning te gehoorzamen door pasgeboren jongetjes te vermoorden, weigert Rachab te doen wat de koning van haar vraagt en verstopt ze de twee verspieders. Net als deze vrouwen heeft ze meer ontzag voor de God van Israël dan voor de koning. Daarmee redt ze niet alleen haar eigen leven, maar ook dat van haar familie. Wachten Als de verspieders een paar dagen na hun bezoek aan Rachab veilig zijn teruggekeerd in het Israëlische kamp, trekt het volk door de Jordaan, die krachtig en breed is door het smeltwater uit de bergen. Het is een soort herhaling van de doortocht in de Rietzee. Alleen deze keer zijn Mozes, Mirjam en Aäron er niet bij. Net als vele andere Israëlieten zijn ze in de woestijn gestorven. Het is Jozua, in het Hebreeuws Yehoshua, die het volk het Beloofde Land in leidt. En de koningen aan het westen van de Jordaan doen het in hun broek als ze het horen over de wonderlijke oversteek (Jozua 5:1). Terwijl het volk over de droge bedding van de Jordaan wandelt, zich laat besnijden, hiervan hersteld en Pesach viert, wacht Rachab in haar huis op de muur. Ze is ongehoorzaam geweest aan haar koning en ik ga ervanuit dat ze haar familie al heeft verteld over haar reddingsplan. De stad zat potdicht omdat de Israëlieten zo dichtbij waren (Jozua 6:1). Hoe zouden die dagen geweest zijn? Nieuwe toekomst Dan, eindelijk, komt de aanval: de glinsterende ark met daaromheen priesters en mannen begeleidt door het doordringende geluid van de sjofar. Nergens lees je dat de Israëlieten vanaf de muren bespot werden. Zouden de Kanaänieten zo bang zijn geweest in het buitengewoon goed versterkte Jericho? Rachabs keuze voor de God van Israël redde haar en gaf haar een nieuwe toekomst. Niet meer als hoer op de muur langs de wegen van Jericho, maar als redder van het volk van de Eeuwige. Stiekem denk ik dat zij enig aanzien genoot onder het volk Israël. De Bijbel vertelt namelijk dat ze is getrouwd met Salmon, de zoon de stamoudste van Juda. Ze werd de moeder van Boaz en een voorouder van koning David en Yeshua de Messias. Met één hand zorgt ze dat de sluier goed voor haar gezicht blijft. Haar vingers knijpen zo hard in de stof dat ze verkrampen. Ze tuurt tegen de zon in om te zien of hij er aan komt. Hij móet hier langskomen, een andere weg naar Timna is er niet. Haar hart klopt in haar keel: zal hij haar herkennen?
Haar gedachten gaan naar de tijd dat ze in zijn huis woonde en naar Er, zijn zoon en haar eerste man. Daarna gaan ze vanzelf naar Onan, die na de dood van Er bij haar een kind moest verwekken, maar dat vertikte. Ze huivert als ze denkt aan zijn lach wanneer het niet lukte om haar frustratie te verbergen. Nadat ook hij gestorven was, was ze terug gegaan naar het huis van haar vader. Zogenaamd om te wachten tot Juda’s jongste zoon oud genoeg was om te trouwen. Ze zucht. De meeste vrouwen van haar leeftijd zijn al lang moeder. Zonder kinderen is ze niemand. Als haar vader sterft, wacht haar de bedelstaf. Ze klemt haar kaken op elkaar - dat zal niet gebeuren. Haar blik fixeert zich op de mannen die over de weg lopen en haar hart slaat een slag over als ze hem herkent. Juda’s hand omknelt de staf en ze herkent hem aan de rechte rug en zijn grote stappen. Hij was nooit van plan geweest zijn jongste zoon aan haar te geven. Zacht prevelt ze: “O Eeuwige, laat het Uw wil zijn dat ik dit huis niet leeg verlaat.” De Eeuwige lijkt Tamars stoutmoedige actie te zegenen, want ze raakt zwanger van Juda. Volgens sommige rabbijnen was ze nog maagd, aangezien de zonen van Juda nooit gemeenschap met haar hebben gehad. Drie maanden zijn voorbij gegaan als Juda verneemt dat zijn schoondochter een kind bij zich draagt. Als familiehoofd reageert hij rechtlijnig met: "Breng haar de stad uit en laat haar verbrand worden!" (Vers 24) Dit is een straf die normaliter voor dochters van priesters geldt wanneer ze zich schuldig maken aan hoererij. Volgens rabbi Rashie was Tamar de dochter van Shem, een priester. Schande Terwijl Tamar de stad uitgeleid wordt, stuurt ze een bode naar Juda met het onderpand dat hij haar had gegeven voor hij met haar sliep: de ring, staf en snoeren. Na hoe Juda haar in het verleden heeft behandeld, zou het begrijpelijk zijn geweest als Tamar vrij direct had laten zeggen dat hij de vader van haar kind is. Ook al zou Juda daarmee te schande komen te staan. Na de dood van zijn tweede zoon Onan had Juda namelijk een keuze ten aanzien van Tamar: óf hij liet haar vrij waardoor ze opnieuw kon trouwen óf hij gaf haar zijn jongste zoon in een leviraatshuwelijk óf hij nam zelf de leviraatsplicht op zich. Juda doet niets van dit alles. Hij stuurt haar terug naar haar vader waar ze als weduwe verder moet leven tot zijn jongste zoon oud genoeg is om te trouwen. Tenminste, dat zegt hij. Loyaal Opmerkelijk genoeg laat Tamar de boodschapper zeggen: "Van de man van wie deze voorwerpen zijn, ben ik zwanger." Ondanks hoe Juda haar in het verleden heeft behandeld, legt Tamar haar leven en het leven van haar ongeboren kind in zijn handen. Haar loyaliteit aan Juda’s familie is meer dan bijzonder en getuigt van grote moed. Hierdoor staat Juda weer voor een keuze. Erkent hij dat hij de vader is van haar kind? Of kiest hij ervoor net te doen alsof hij van niets weet waardoor hem de schande bespaard wordt? Dan zal Tamar sterven en kan hij gewoon door met zijn leven. Juda neemt zijn verantwoordelijkheid en de schande die daarbij hoort. Volgens de rabbijnen laat hij met deze handeling zien dat hij het waard is om alle letters van de Godsnaam in zijn naam te dragen. Juda's reactie op de bode van Tamar is: ‘Zij staat in haar recht, meer dan ik, omdat ik haar niet aan mijn zoon Sela gegeven heb.’ Dubbele zegen Later baart Tamar twee jongens, een dubbele zegen. Eerst steekt Zerah zijn hand naar buiten en hij krijgt een rode draad om zijn pols, maar dan baant Perez zich er langs en wordt als eerste geboren. Als Boaz Ruth tot vrouw neemt ontvangt hij de volgende zegening: Moge uw huis worden als het huis van Perez, die Tamar aan Juda baarde, door het nageslacht dat de HEERE u uit deze jonge vrouw geven zal. (Ruth 4:12) Hadden ze toen al in de gaten hoe enorm rijk deze zegening is? Uit Perez kwam koning David voort, evenals onze Messias: Yeshua. Voor de fans van Girls in Trouble Music: ze hebben ook een lied gemaakt over Tamar. Het is hier te luisteren. Haar hart bonkt in haar keel. Als haar man zou weten wat ze nu doet, zal hij razend worden. Maar thuisblijven is geen optie, dan wacht hen iets veel ergers. Als de ezel zich verstapt, grijpt ze in de lange haren van zijn vacht. Ze probeert haar ademhaling rustig te krijgen door de frisse ochtendlucht in te ademen. Deze tijd van het jaar is de atmosfeer gevuld met de geuren van bloeiende bloemen en planten. Het lukt haar niet om er van te genieten en ze concentreert zich weer op het pad dat onder haar naar beneden slingert. Een stuk voor haar uit lopen de knechten met hun ezels. De manden langs hun schoften zitten tot de rand vol met broden, wijn, schapenvlees, koren, koeken en vijgen. Ze heeft zelf gezegd dat ze het mee moesten nemen. Weer kijkt ze over haar schouder. Als Nabal haar maar niet achterna komt! Als het pad zich om de bocht slingert, stokt de adem in haar keel. Ook al heeft ze hem nog nooit gezien, tussen de bewapende mannen herkent ze David meteen. Volgens de rabbi’s was Abigaïl niet alleen een wijze en verstandige vrouw, maar hoort ze ook thuis in de lijst van de vier mooiste vrouwen. De andere drie zijn Sara, Rachab en Esther. Rijke, doch dwaze Nabal Het verhaal van Abigaïl en David speelt nadat David Sauls leven spaarde in de grotten van Engedi. Als Samuël is gestorven en begraven, vertrekken David en zijn mannen naar de woestijn Paran. In die buurt ontmoet hij de herders van de rijke Nabal. Volgens 1 Samuël 25 heeft Nabal drieduizend schapen en duizend geiten. Ook heeft hij bezit in Karmel en David verneemt dat hij daar is om zijn schapen te scheren. Hij stuurt hij tien knechten die voedsel vragen in ruil voor de bescherming die hij en zijn mannen Nabals herders hebben geboden. De dwaas Nabal beledigt David. Als David dit hoort, trekt hij met vierhonderd gewapende mannen op naar Karmel om alle mannelijke leden van Nabals huishouden om te brengen. Abigaïl wordt echter op de hoogte gesteld door een van Nabals knechten en ze beveelt ezels te beladen met geschenken. Zo trekt ze David tegemoet. Profetes Als Abigaïl en David elkaar voor het eerst ontmoetten is Abigaïl getrouwd. Ze is een welgestelde vrouw en geniet een hoge status. David daarentegen is een vluchteling, een staatloze, op de vlucht voor koning Saul. Toch glijdt Abigaïl van haar ezel en laat zich voor hem op de grond vallen. In de Naardense Bijbelverstaling staat dat haar neusvleugels de aarde raken. Ze noemt zichzelf zijn dienares en behandelt hem alsof hij al koning is. Mede daarom is Abigaïl volgens de Talmoed een profetes. In vers 28 zegt ze: ‘Vergeef toch uw dienares de overtreding, want de HEERE zal voor mijn heer zeker een blijvend koningshuis maken, omdat mijn heer de oorlogen van de HEERE voert en er al uw levensdagen geen kwaad bij u gevonden is.’ De ideale vrouw. Ze beschermt de belangen van haar man, neemt initiatief wanneer hij in gebreke blijft en maakt excuses voor zijn schofterige gedrag. De HEERE helpt David aanvaardt haar geschenken en bergt zijn zwaard weer op. Abigaïl keert terug naar haar man, maar omdat hij een overdadige maaltijd in zijn huis houdt, vertelt ze hem niets. Pas de volgende ochtend hoort Nabal van haar wat ze gedaan heeft en ‘toen bestierf hem het hart in zijn binnenste en hij werd als steen.’ Na ongeveer tien dagen treft de HEERE Nabal zo dat hij sterft. Volgens David heeft de HEERE hem geholpen. Weer stuurt hij boden naar het huis van Nabal, nu met de vraag of Abigaïl Davids vrouw wil worden. Abagaïl gaat meteen met de boden mee en wordt Davids tweede vrouw. Volgens de Midrasj is het huwelijk uit liefde. Scheurtjes Als vrouw van David maakt Abigaïl van alles mee. Vanuit Ziklag wordt zij met alle andere vrouwen en kinderen door de Amalekieten ontvoerd en later weer bevrijdt door David en zijn mannen. Niet lang daarna sterft koning Saul en wordt David tot koning gekroond in Hebron. In deze stad wordt de zoon van Abigaïl en David geboren: Chileab, die ook Daniël wordt genoemd. Volgens de joodse overlevering is David de eerste drie maanden niet intiem geweest met Abigaïl. Daardoor is zeker dat haar kind een zoon van David is. Veel later, als Davids koninkrijk de eerste scheurtjes begint te vertonen, valt Davids oog weer op een getrouwde vrouw. Nu zijn de rollen omgekeerd: hij is een machtige koning en zij is de vrouw van een van zijn dapperste soldaten. Ik weet niet wat Bathseba had kunnen doen waardoor deze geschiedenis anders was verlopen. Ik weet niet hoeveel een vrouw uit het volk in te brengen had als een koning haar iets vroeg. De Bijbel verhaalt in elk geval niet over enig tegengas van Bathseba. Opvallend is dat Abigaïl, ook al heeft ze een man die ‘slecht en hard was in zijn optreden’, toch actie onderneemt om te voorkomen dat David hem doodt. Volgens de rabbi's is Abigaïl het soort vrouw dat geprezen wordt in Spreuken 31: 10-31. Girls in Trouble Music maakte er een lied over: 'Rubies'. Of Debora zelf kinderen heeft gebaard, staat niets geschreven, wel noemt ze zichzelf in Richteren 5:7 ‘Moeder in Israël’. In haar beroemde lied, dat ze zingt na de overwinning op de Kanaänieten, verschijnen uiteenlopende moeders op het toneel.
‘Onder de palmboom van Debora, tussen Rama en Bethel’, daar woonde Debora, en de Israëlieten gingen voor rechtspraak naar haar toe. Ze is de enige vrouwelijke rechter in het boek Richteren. Profetes Debora was een profetes. Waarom ze een profetes genoemd wordt, staat niet in de Bijbel, maar natuurlijk hebben de rabbi's daar een verklaring voor. Debora wordt de ‘vrouw van Lappidoth’ genoemd. In de grondtekst staat eshet lappidot. Dat kan vrouw uít Lappidot betekenen, maar ook vrouw ván Lappidot. Nog een derde betekenis is vrouw van fakkels, omdat lappidot letterlijk fakkels betekent. Vandaar het verhaal dat Debora lange pitten maakte voor de menora in de tabernakel in Silo. Ze maakte de pitten extra dik waardoor ze mooi licht verspreidden. Haar man bracht ze naar de tabernakel. De Eeuwige zag wat Debora deed en zei: ‘Omdat jij mijn licht groter wil maken, zal ik jouw licht in Juda en Jeruzalem groter maken’. Zo werd Debora een profetes. De Joodse traditie gaat er van uit dat Barak de man is van Debora. Interessant is dat Barak bliksem betekent - een vurig koppel. Palmboom De palmboom waaronder Debora rechtsprak, heeft volgens de rabbi’s ook een symbolische betekenis. Met zijn rechte stam en de bladeren in de top die zich naar de hemel draaien, staat hij voor de generatie van Debora, de generatie die eendrachtig naar de Eeuwige luisterde. Een andere verklaring voor het rechtzitten onder de boom is dat Debora, als vrouw, niet met een man alleen kon zijn in haar huis. Onder de boom zat ze in het volle zicht. Barak weigerde ten strijde te trekken als Debora niet met hem meeging. Geen vreemde eis. Bedenk dat koning Jabin negenhonderd ijzeren strijdwagens bezat, die zijn vergelijkbaar met de tanks van nu. Daarnaast kon een profeet het leger inspireren en door goddelijke ingeving weten wat het juiste tijdstip voor de aanval was. Debora ging mee, maar vertelde Barak dat hij weinig eer zou behalen, want de Eeuwige zou Sisera in handen geven van een vrouw. Strijdende sterren Barak daalde de berg Tabor af om te vechten, Debora blijft op de berg, net als Mozes in de strijd tegen de Amalekieten. Volgens de Joodse overlevering heeft de Eeuwige op verschillende manieren ingegrepen tijdens de strijd. Zo is de zon blijven stilstaan, veranderde de nacht in dag. Ook stuurde hij een overstroming waardoor de gevreesde strijdwagens vastliepen. Net als Mirjam na de tocht door de Rietzee en als voorloper van de vrouwen die Davids overwinningen vierden met zang en dans, zette ook Debora een lied in na de strijd (Richteren 5:20): Vanuit de hemel streden zij, vanuit hun banen streden de sterren tegen Sisera. Geboorte Sisera koos het hazenpad en verschuilde zich in de tent van Heber, de Keniet. Hier verschijnt een tweede moeder op het toneel: Jaël. Zij ving Sisera op, gaf hem melk te drinken, stopte hem in, wachtte tot hij sliep en… Hamerde een tentpin door zijn hoofd. Debora zong over de daad van Jaël in Richteren 5: Laat gezegend zijn boven de vrouwen, Jaël, de vrouw van Heber, de Keniet. (…) Zij sloeg Sisera, spleet zijn hoofd, verbrijzelde en doorboorde zijn slaap. Tussen haar voeten kromde hij zich, viel hij, lag hij. Tussen haar voeten kromde hij zich, viel hij. Waar hij zich kromde, waar hij zich kromde, daar viel hij, geschonden. Omdat er in het Hebreeuws staat ‘tussen de benen’ vertellen sommige commentaren dat Jaël Sisera eerst heeft verleid en hem na de daad heeft gedood. Een andere verklaring is dat Debora zingt over moeders. Eerst over haar eigen rol als moeder van Israël, dan over Jaël als moeder van de dood. Jaël doodde Sisera tussen haar benen, daar waar een kind wordt opgevangen na de geboorte. Door een moeder van de dood voor Sisera te zijn, schenkt Jaël leven aan Israël. Moeder Meteen hierna springt het lied naar de vrouw die Sisera het leven heeft geschonken. Verlangend keek ze uit naar de terugkeer van haar zoon, naar de val van Israël. Even lijkt het of Debora loyaal is, als de ene moeder naar de andere moeder, maar dat is snel over. Debora is alleen loyaal aan de Eeuwige en Israël. Haar moederschap reikt verder dan biologisch: zij is een moeder voor Israël. O General is een lied van Girls In Trouble Music over Debora en Jaël. Hier kun je hem luisteren. Als ze haar ogen opent is er even dat heerlijke moment dat ze niets weet, maar dan herinnert ze zich alles weer. Meteen keert de buikpijn terug. De eerste, zachte zonnestralen gluren langs de doek dat voor de ingang hangt. Stofdeeltjes dansen in het gouden licht en ze kijkt er naar terwijl ze krampachtig met haar rug naar haar kersverse man blijft liggen. Ze vreest het moment dat hij wakker wordt. Als er een hand over haar middel dwaalt, verstart ze. Hij glijdt over de ronding van haar heup, blijft even op haar bovenbeen liggen en gaat dan weer terug. “Rachel?” bromt hij. Haar mond is droog als ze zich omdraait. Ze slikt en klemt de wollen mantel onder haar kin. De Talmoed vertelt dat Rachel weet dat haar vader wil dat Lea, als oudste dochter, eerst trouwt. Ze waarschuwt Jacob en samen spreken ze herkenningstekens af zodat Jakob zeker kan zijn dat het Rachel is onder de feestelijke bruidsluiers. Nog voor Laban zijn dochters kan verwisselen, krijgt Rachel spijt van haar afspraak met Jakob. Lea zal publiekelijk te schande staan als Jacob weigert haar tot vrouw te nemen. Dat wil ze niet. De bedrieger wordt bedrogen Daarom neemt ze Lea in vertrouwen en wijdt haar in over de herkenningstekens. Sommige versies van het verhaal gaan zelfs zo ver dat Rachel onder het echtelijke bed ligt en passende geluiden maakt, zodat Jakob er van overtuigd is dat hij samen met Rachel is. Pas in de ochtend ontdekt hij het verraad. De bedrieger is bedrogen. Zo wordt Lea Jacobs vrouw en na nog een bruiloftsweek volgt Rachel. Misschien was Lea zacht van karakter In sommige vertalingen wordt Lea beschreven als een vrouw met fletse ogen, terwijl Rachels schoonheid wordt geprezen. Het woord in de grondtekst dat vertaald wordt met ‘flets’ is rak of in het meervoud rakot. Dat betekent teder, zacht, delicaat of zwak. Misschien was Lea zacht van karakter en straalde ze dat uit met een tedere blik. Iets wat haar in haar verdere leven zeker nog van pas is gekomen. De Eeuwige ziet dat Lea lijdt onder het gegeven dat Rachel de eerste keus is voor Jakob en Hij opent haar schoot. Ze schenkt het leven aan de een na de andere zoon. In tegenstelling tot haar zus later geeft zij haar kinderen optimistische namen (en de rabbi’s noemen Lea een profetes omdat deze namen zinspelen op de toekomst van haar nageslacht). Uit deze namen blijkt dat ze hoopt dat Jakob zich door hun kinderen meer aan haar zal hechten. Als haar vierde zoon, Juda, geboren wordt, zegt ze: “Ditmaal zal ik de HEERE loven.” Het is de eerste keer dat iemand de Eeuwige dankt Het woord dat hier als loven is vertaald, is het Hebreeuwse woord yadah, wat dankzeggen, prijzen en lofzingen betekent. Volgens de rabbi’s is dit is de eerste keer sinds de Eeuwige hemel en aarde geschapen heeft dat iemand de HEERE dankt. Ondanks dat Lea het zwaar moet hebben gehad als tweede keus, geeft ze deze vaardigheid door aan haar kinderen. Dat blijkt volgens de rabbi’s uit Juda’s houding nadat hij met Tamar geslapen heeft: “Zij staat in haar recht, meer dan ik…” (Genesis 38:26).
Lea en Rachel worden beide beschouwd als vrouwen die het huis van Israël gebouwd hebben (Ruth 4:11). Beiden hebben ze koningen en strijders in hun nageslacht. Maar volgens de Talmoed heeft Lea het grootste deel gekregen, want met Levi en Juda kregen haar kinderen het priesterschap en de troon. Twee zaken die blijvend zijn. Als hij haar kant op kijkt, slaat ze haar ogen neer. Haar handen trillen als ze het deeg in de trog kneedt. Weer niet, echoot het in haar hart. Ze vouwt de klomp dubbel en stompt in de zachte massa, alsof het deeg de schuldige is. Tranen prikken achter haar ogen, maar ze zal er niet aan toegeven, niet waar Peninna bij is. Haar man loopt achter haar langs om de ezel te beladen. Weer stompt ze, harder nu. Hij zegt dat hij graag kinderen met haar wil en toch kan ze het gevoel niet van zich afzetten dat hij best tevreden is met het leven zoals het nu is. ‘Kom, Kis, dan gaan we,’ roept hij. Ze wil het niet zien en toch kijkt ze. Hij tilt de jongen op de ezel, zijn handen om het smalle middel. Vervolgens woelt hij door zijn haar. De blik die hij zijn zoon schenkt, snijdt door haar hart. Zijn zoon. Niet die van haar. ‘Goed naar abba luisteren, hè,’ maant Peninna. Haar hoofd draait in de richting van Hanna en haar kin gaat iets de lucht in. Met opeen geklemde kaken gaat Hanna door met kneden. De stomp laat een afdruk van haar vuist achter in het deeg. Met zijn twee vrouwen gaat Elkana elk jaar naar Silo, daar waar het huis van God staat. De kinderloosheid van Hanna maakt haar intens verdrietig en ze stort haar hart uit bij de Eeuwige. Volgens de rabbijnen is haar gebed geen verzoek, maar een eis. Hij die de Eeuwige is, Hij kan ik haar toch zeker wel een kind scheppen? Hanna noemt de Eeuwige de HEERE tz’vaot. Dit wordt verschillend vertaald, de ene Bijbel zegt HEER van de legermachten, de andere HEER van de heerscharen en de derde HEER van de machten. Tz’vaot kan ook vertaald worden met ‘menigten’ en vandaag de dag wordt het gebruikt als aanduiding voor legers. Hanna is de eerste die de Eeuwige zo noemt. Hij die de Eeuwige is, de God van menigten, Hij kan in haar toch zeker wel een kind scheppen? Chutzpah, noemen de rabbijnen deze vrijpostigheid tegenover de Eeuwige. De Eeuwige lijkt er van te houden. Ook Abraham liet chutzpah zien toen hij onderhandelde met de Eeuwige over het lot van Sodom en Gomorra. De Kananese vrouw die voorbij komt in Matteüs 15 en Marcus 7 beschikte over chutzpah: ze accepteert geen ‘nee’ als ze Yeshua smeekt om haar dochter te genezen. En Hij geneest. Volgens de Talmoed is Hanna een profetes Terug naar Hanna. Volgens de Talmoed is zij een profetes. Omdat er geschreven staat in 1 Samuël 2:1: ‘Toen bad Hanna en zei: ‘Mijn hart springt op van vreugde in de HEERE, mijn hoorn is opgegeven in de HEERE…’ De Talmoed vertelt dat het opvallend is dat Hanna het over een hoorn heeft en niet over een kruik. Zo zijn David en Salomo tot koning gezalfd met olie uit een hoorn. Hun koningschap was blijvend. Daarentegen zijn Saul en Jehu gezalfd met olie uit een kruik en hun koningschap hield geen stand. Blijkbaar wist Hanna dat degenen die gezalfd zijn met olie uit een hoorn een blijvend koningschap zouden krijgen. De hogepriester, Eli, zag Hanna bidden en dacht dat ze dronken was. Toen hij ontdekte dat hij het mis had, beloofde hij Hanna: ‘Ga in vrede, en de God van Israël zal u geven wat u van Hem gebeden hebt.’ Zo gebeurde het. Toen Samuël van de borst af was bracht Hanna hem naar Silo en daar bleef hij. Elk jaar ging ze met Elkana bij hem op bezoek en bracht een zelfgemaakt bovenkleed voor hem mee. Na het jaarlijkse offer zegende Eli Elkana en Hanna en zei: ‘Moge de HEERE u nageslacht geven uit deze vrouw, vanwege dat wat zij de HEERE gebeden heeft.’ God vergat Hanna niet En inderdaad, na de geboorte van Samuël vergat de Eeuwige Hanna niet. 1 Samuël 2 vers 21 vertelt dat ze drie zonen en twee dochters ontving en dat de jonge Samuël groot werd bij de HEERE. Ondanks dat ze Samuël zo jong uit handen moest geven, kreeg Hanna wat ze wilde. Door haar chutzpah. Girls in Trouble schreef ook een lied over Hanna: 'Marble floor'. Op de hun site staat de tekst van het lied en nog veel andere muziek: www.girlsintroublemusic.com.  Soms, net voor ze in slaap valt, ziet ze weer het kistje tussen het riet. Zacht klotst het water tegen de wanden, zoekend naar een kiertje waar het zich door naar binnen kan wurmen. Even daarvoor had haar moeder voorzichtig haar broertje in het kistje gelegd. Zijn brede lach had haar verteld dat hij geen idee had van wat er gebeurde. Moeder had zijn buikje gestreeld en gelukkig was hij snel in slaap gevallen. Daarna had ze met omfloerste stem een laatste zegen uitgesproken. Toen ze het deksel op het kistje wilde doen, had Mirjam haar geholpen, want haar trillende handen deden niet wat ze wilde. De wanhoop in moeders donkere ogen, toen ze Mirjam op het hart had gedrukt om bij het kistje te blijven, zal ze nooit vergeten. Mirjams voet sliep al een tijdje en ze was allang uitgespeeld met een stengel van een papyrus toen de vrouw kwam. De donkere zee doet alsof er niets gebeurd is. Jaren later, als ze al oud geworden is en ontdekt heeft dat het leven nog steeds verrassingen voor haar heeft, staat Mirjam weer aan een oever. Even denkt ze aan het kistje dat haar broer gered heeft. Ook deze keer heeft de Eeuwige hen laten winnen van het water. Nu houdt de donkere zee alle schijn op en doet of er niets gebeurd is. Maar de kreten van paarden en mensen die verdrinken in de golven galmen na in haar oren en het opgedroogde angstzweet maakt dat haar tuniek aan haar rug kleeft. Ook het water van de Rietzee zal ze nooit vergeten, dat weet ze nu al. Haar broer die zijn staf in het water had gezet. Daarna de plotseling krachtige oostenwind, gestuurd door de Eeuwige, die haar adem had afgesneden en een pad had gemaakt door de zee. Om haar heen hoort ze vreugdegeluiden en aarzelend begint haar hart mee te jubelen. Als Mozes begint te zingen en de Israëlieten hem bijvallen, komt de vreugde pas echt binnen en ze haalt haar tamboerijn tevoorschijn. Mirjam, de profetes, de zuster van Aäron, nam een tamboerijn in haar hand, en al de vrouwen gingen achter haar aan, met tamboerijnen en in reidans (Exodus 15:20). Binnenkort is het Pasen, het feest van bevrijding. Opmerkelijk is dat vrouwen de hoofdrol spelen aan het begin en het einde van het verhaal over de bevrijding van Israël uit Egypte. Aan het begin waren dat bijvoorbeeld de vroedvrouwen Sifra en Pua, de moeder van Mozes, Jochebed en Mozes’ zus. Mirjam is de eerste vrouw in de Bijbel die profetes wordt genoemd. Hier wordt Mirjam niet bij naam genoemd, net als de moeder. Pas in Exodus 15:20 lezen we voor het eerst de naam van de zus: ‘Mirjam’. Bijzonder is dat ze meteen de titel profetes krijgt. Dit is de eerste keer in de Bijbel dat een vrouw deze titel krijgt. Dit stukje in Exodus vormt het laatste deel van het verhaal van de uittocht. Met de Israëlieten zingt Mozes een lied voor de Eeuwige die hen bevrijd heeft. Daarna komt Mirjam in actie. Ze pakt haar tamboerijn en gaat de vrouwen van Israël voor in reidans. Ze gaat door waar de mannen stoppen, een loflied voor de Eeuwige. De God van Israël is zo groot en zo geweldig dat het gewoon moet doorgaan! Eeuwen later volgt Maria (de Griekse naam voor Mirjam) haar voorbeeld. En met haar begint weer een nieuw verhaal over bevrijding. Girls in Trouble Music heeft een lied geschreven en gecomponeerd over Mirjam. Het heet 'Snow/Scorpions en Spiders'. Enjoy! In het voorgeslacht van Jezus, dat Matteüs weergeeft, staan veel mensen wiens levens op zijn zacht gezegd niet vlekkeloos zijn verlopen. Neem nu Lot. En nee, hij staat niet in de lijst van Matteüs, maar een nakomeling van hem wel. Na de verwoesting van Sodom en Gomorra, ging Lot met twee van zijn dochters in een grot wonen. De dochters voerden hun vader dronken waarna de eerste nacht de oudste met hem sliep en, nadat ze hem weer dronken voerden, de tweede nacht de jongste. Lot merkte er niets van. Beide dochters raakten meteen zwanger van hun vader. De oudste baarde een zoon en gaf hem de naam Moab, wat ‘nageslacht van de vader’ betekent. De jongste kreeg ook een jongen en noemde hem Ben-Ammi, oftewel ‘zoon van mijn volk’. Het is een verhaal dat in Genesis 19 langskomt en waar je beroerd van kan worden. Een verklaring voor de daad van de dochters van Lot is dat ze dachten dat niet alleen de mensen van Sodom en Gomorra met huis en haard vernietigd waren, maar alle mensen op aarde waren weggevaagd. Alleen zij waren over. De oudste zegt immers tegen de jongste: ‘Onze vader is oud en er is geen man in dit land om bij ons te komen op de manier die op de hele aarde gebruikelijk is.’ Andere verklaringen zijn dat de Eeuwige Lot door zijn dochters straft omdat hij, als zijn stadsgenoten zich willen vergrijpen aan zijn gasten, zijn dochters aan hen uit wil leveren. Dat staat in ook in Genesis 19. De zoon van de oudste dochter, Moab, is de vader geworden van de Moabieten. We komen dit volk tegen als Israël aan het oosten van de Jordaan staat, bij de plaats Sittim. De dochters van Moab en Midian verleiden de mannen van Israël tot het aanbidden van hun afgod Baäl-Peor. En als Israël zich zo aan Baäl-Peor koppelt, ontbrandt Gods toorn tegen hen. God zegt tegen Mozes in Numeri 25: Behandel de Midianieten als vijanden en versla hen. Hier noemt hij Moab niet en daar heeft Rashie, een Joodse geleerde die in de middeleeuwen leefde, de volgende verklaring voor: Ruth moest nog geboren worden. Ruth de Moabitische die, jaren later, met haar schoonmoeder Naomi naar Bethlehem zou trekken. Zij trouwde daar met Boaz, de zoon van Salmon en Rachab. Het verhaal van Rachab staat geschreven in Jozua 2. De Bijbel beschrijft haar als een hoer. Zij verstopte de twee verspieders en zei: ‘… de HEERE uw God, is een God boven in de hemel en beneden op de aarde.’ Rachabs geloof in de God van Israël was haar redding. Zoals in Jozua 6 staat: Zo liet Jozua de hoer Rachab in leven, met de familie van haar vader en alles wat van haar was. Zij heeft tot op deze dag in het midden van Israël gewoond, omdat zij de boden verborgen had die Jozua gestuurd had om Jericho te verkennen. Boaz en Ruth werden de ouders van Obed en de overgrootouders van de herdersjongen die koning is geworden: David. Jezus was een directe afstammeling van hem.  Ging Ruth nog aren lezen, tegenwoordig maaien Israëlische boeren de buitenste rand van hun graanvelden en brengen de oogst naar de voedselbank. Deze foto is begin mei 2016 gemaakt, ergens in het noorden van Israël. |
Op deze blog zet ik geregeld een berichtje. Soms over de boeken Chana en Machla, soms over schrijven, soms over mijn gezin. Het is maar net waar ik zin in heb.
Vrouwen
|
RSS-feed
Aangestuurd door
