Ruth, de dappere

Met gebogen schouders sluipt ze in de buurt van de dorsvloer. De schemering omhelst haar. Wat als ze Boaz nergens ziet, wat als ze per ongeluk een andere man benadert? Het zweet breekt haar uit en ze ruikt de geurige zalf waarmee ze zichzelf zorgvuldig heeft ingesmeerd. Haar ogen dwalen over het veld, over de berg graan, over de mannen die drinken en lachen.
Dan ziet ze hem. Hij streelt zijn baard terwijl hij luistert naar de man naast hem, iets wat hij geregeld doet. Er zitten al grijze strengen door. Ze probeert een goede houding te vinden en klemt de mantel om haar heen. Terwijl ze haar blik op Boaz gericht houdt, wordt het donker.
 
 
Na de dood van haar man laat Ruth alles achter en trekt met haar schoonmoeder Naomi naar een stadje in een onbekend land, met een onzekere toekomst. Eenmaal in Israël zorgt zij voor brood op de plank door aren te zoeken op het land van Boaz, een welgestelde man. Dan bedenkt Naomi een gewaagd plan.
 
Risico
Aan het einde van de oogsttijd, net voor Pinksteren, zegt Naomi tegen Ruth dat ze naar de dorsvloer van Boaz moet gaan: ‘Sla de deken aan zijn voeteneind op en ga liggen. Dan zal hij je zelf vertellen wat je doen moet.’
Ruth lijkt dit zonder kritiek te volgen, maar aangezien ze de afgelopen weken op het land van Boaz heeft doorgebracht, denk ik dat ze inmiddels weet hoe hij in elkaar steekt.
 
Maar toch, als zij ‘s nachts naar de dorsvloer gaat, neemt ze een groot risico. Boaz kan misbruik van haar maken. Ze kan gezien worden door andere mensen. Een prostituee zou in de donkere uren bij een man op het veld gaan liggen, niet een fatsoenlijke vrouw. Het geroddel in Bethlehem zal niet van de lucht zijn.

Isha Chajil 
Ze gaat bij Boaz liggen, maar wat ze vervolgens van hem ontbloot is niet helemaal duidelijk. De één beweert de voeten, de ander de benen, een derde de genitaliën en een vierde beweert dat Ruth zelf wat ging ontbloten. De grondtekst is hierover niet eenduidig, misschien heeft de schrijver dat expres gedaan om de lezer te prikkelen.
 
Als Boaz ’s nachts wakker wordt, schrikt hij zich de rambam. Ruth maakt zichzelf bekend, maar in plaats van te wachten tot Boaz zegt wat ze doen moet - zoals Naomi haar gezegd heeft - neemt ze zelf initiatief en vertelt Boaz wat híj doen moet: ‘Spreid uw vleugels over uw dienares uit, want u bent de losser.' Of, zoals wij het tegenwoordig zouden zeggen: 'Trouw met mij.'
Dan vindt Boaz zijn tong terug. Hij noemt haar een isha chajil. Dit zijn grote woorden die blijk geven van zijn respect voor Ruth.

Deugdzaam 
Net als zoveel Hebreeuwse woorden heeft ook chajil meerdere betekenissen: krachtig, machtig, doeltreffend, vermogend, strijdbaar en dapper. Als zelfstandig naamwoord betekent het onder andere kracht, macht, rijkdom en leger. In de Bijbel wordt het woord chajil geregeld gebruikt voor het leger of om dappere, strijdbare mannen te omschrijven.
 
Maar als in de Bijbel dit woord op een vrouw slaat, veranderen de Bijbelvertalers het in ‘deugdzaam’. Misschien is het in de christelijke cultuur of samenleving gewenst dat vrouwen deugdzaam zijn, God vraagt iets anders van ons. Tenminste van Ruth die midden in de nacht aan Boaz voeten gaat liggen, niet echt een deugdzame actie.
 
​Beter dan zeven zonen
Isha chajil kan betekenen krachtige vrouw, machtige vrouw, doeltreffende vrouw, vermogende vrouw, strijdbare vrouw en dappere vrouw. Of een combinatie hiervan. Volgens Boaz is Ruth zo’n soort vrouw. En wel omdat ze, voor het belang van de familie van haar gestorven man als een prostituee in de donkere nacht aan zijn voeten gaat liggen en zegt wat hij doen moet.
 
Door Ruths gewaagde actie verandert haar leven drastisch. Van een arme, allochtone weduwe wordt ze de vrouw van een vermogend man en moeder van een zoon. Daarmee wordt zij een voorouder van koning David en Jezus de Messias.
De buurvrouwen prijzen de God van Israël als de jongen geboren is. Ze zeggen tegen Naomi dat haar schoondochter beter is voor haar dan zeven zonen. Ruth heeft een ongekende positieve invloed op Naomi’s leven.